De gegijzelde landgenoten!
Terroristen of bedrogen Indianen?
Het grond probleem is een eeuwig twistpunt in Latijns Amerika. Zoals het moeilijk is om waar twee verscheidene culturen samenleven, de eeuwenoude rechtspraak van de autochtone bevolking in overeenstemming te brengen met het rechtssysteem van zij die hen onder de voet hebben gelopen (de code van Napoleon), zo is het eigendomsrecht, vooral waar het de grond betreft, heel verscheiden van wat de veroveraars overal hebben opgelegd.
In de meeste zogezegd “onderontwikkelde landen”, ook “derdewereldlanden genoemd” bestond en bestaat in de ogen van de oorspronkelijke bevolking nog steeds het gemeenschappelijk eigendomsrecht. Maar zelfs waar er een kadaster bestaat, werden die gemeenschappelijke eigendommen bijna nooit in het kadaster ingeschreven. De onderworpen Indianen waren niet op de hoogte van de noodzaak om hun eigendommen bij de staat te laten registreren. Daar mieken gewetensloze indringers, (Duitsers, Belgen (onder Leopold I), Spanjaarden) gretig gebruik van om zo maar grote landerijen op hun naam ter laten inschrijven in het kadaster. Zo kan men het vooral zien sedert de onafhankelijkheid van Guatemala in 1821.
Daar hebben eigenlijk ook Guatemalteken, vooral rijke en/of machtige Ladino’s (mestiezen) gebruik van gemaakt, vooral (maar niet alleen) in streken waar weinig of geen Indianen woonden, om zich grote landerijen toe te eigenen.
Ten tijde van de burgeroorlog en de militaire dictators, vooral in het begin van de jaren ’80, profiteerden veel hogere militairen van die toestand om enorme landerijen op hun naam te laten inschrijven. Een soort van investering voor later.
Juist voor de grote verdrukking (’80-er jaren) waren er o.a. een Pater Woods, en zelfs een Belgisch priester Hugo Bruyère, die samen met de Indianen uitweken uit hun voorouderlijke gronden (omwille van overbevolking, en/of op zoek naar een betere toekomst?) naar hetzij Petén hetzij Ixcán. Vooral op Ixcán hadden hogere militairen een oogske laten vallen, reden waarom Pater Woods in hun weg liep, die ze dan ook geëlimineerd hebben (neergeschoten in zijn vliegtuig).
Maar steeds zijn er wrijvingen geweest, tot oproer en opstanden tussen de Indianen die hun rechten deden gelden op hun gemeenschappelijke gronden en die, vooral militaire, usurpatoren.
Daaruit is tenslotte de guerrilla gegroeid, die een 36-jarige burgeroorlog tot gevolg had, die beëindigd is geworden onder druk van het buitenland, en omdat beide partijen in een patstelling waren geraakt.
Later, vooral de laatste tien jaar is een nieuwe kaper op de kust verschenen. Buitenlands kapitaal zoekt in Guatemala te investeren onder de bescherming van “vrije handelsakkoorden” (met de vsa reeds getekend, en met de Europese Unie onderweg).
Zo worden door de regering mijnconcessies toegekend aan internationale bedrijven, niet alleen zonder rekening te houden met de bewoners ter plaatse, maar ook tegen internationale wetten/overeenkomsten in. Een gevolg van de overdreven geldzucht van HET kapitaal, dat niet in het minst rekening houdt met mensen, kortom die volledig asociaal zoniet antisociaal is en werkt. Erger nog: als ze al het goud hebben opgedolven, laten ze de streek met vergiftigde grond en water achter …, om nog niet te spreken van de vele zieken ten gevolge van die niet meer bruikbare grond en water.
Daarnevens kan men ook spreken van nog een tweede kaper op de kust: internationale energiebedrijven die ook daar een graantje willen meepikken, profiterend van de huidige internationale roep voor alternatieve energiebronnen: ze willen er enorme waterkrachtcentrales bouwen (een onderdeeltje van het Internationale PPP-akkoord). In de grond een toe-te-juichen project, ware ’t niet van de vele km2 die ze onder water willen zetten zonder rekening te houden met de Indianen ter plaatse. Het Chixoy-project van de jaren ‘80 ligt de mensen nog vers in het geheugen , waar hele dorpen werden uitgemoord om het project te kunnen verwezenlijken.
Daarnevens kunnen we nog spreken van de illegale houthandelaars die de beste houtsoorten uit de (meestal natuurparkverklaarde) bossen illegaal gaan rooien, en daarvoor soms hectaren en hectaren industrieel onnuttig bos verwoesten, ten nadele van de ecologie.
In het geheel van deze context moet de gijzeling van onze landgenoten gezien worden.
In die streek aast een internationale mijnmaatschappij op een uitbatingconcessie. Daar worden hongerige en werkloze mensen van de streek geëngageerd door illegale misdadige houthandelaars om in natuurparken zeer geapprecieerd hout voor hen te gaan rooien. Bovendien zijn er in het kadaster van die streek veel dubbele twijfelachtige eigendommen ingeschreven. Ene Silvia Ileana Lemus Solórzano de Castellán maakt aanspraak op gronden, waarop ook de haven Santa Tomas de Castillo en andere havenbedrijven (o.a. EMPORNAC) aanspraak maken Een groot deel is officieel natuurpark, en de Universiteit van San Carlos had daar een project lopen, maar heeft onlangs al haar personeel van ter plaatse teruggeroepen uit veiligheidsoverwegingen.
Kortom een warboel van je welste.
Maar de bewoners aldaar, in een overlevingsstrijd gewikkeld, hebben zich georganiseerd in “Encuentro campesino”, waarvan Ramiro Choc de leider is. Deze Indianenleider werd op 14/2/08 aangehouden, na aanklacht van machtige rijken (o.a. die Lemus). Hier in Europa zouden wij de aanklacht “schending van eigendom” noemen. Maar in de ogen van de Indianen ter plaatse is het “bezetting (terug inname) van hun gemeenschappelijke gronden”.
Om zijn vrijlating te eisen hadden ze op 21/2 een groep van 29 politieagenten gevangen genomen, en hen alleen losgelaten toen de Procureur voor Mensenrechten bemiddeld had en hen een dialoog met de regering had beloofd. Maar daarop reageerde de nieuwe (sinds 15/1/08) president: “Meer dan 5 man ontvoeren is terrorisme, en ik onderhandel niet met terroristen” . Wat ten andere ook volledig in tegenspraak is met zijn regeringsverklaring: “ik wil een regering ‘con rostro maya y olor de tortillas’ (een regering met een maya-aangezicht en met de reuk van tortillas).”
Van de beloften uit het akkoord met de Procureur voor Mensenrechten was tot nu toe niets in huis gekomen. En dat is de eigenlijke reden waarom die mensen, die dorpelingen, die boerkes, aan het einde van hun latijn, tot zulke drastische maatregelen overgaan.
We mogen niet vergeten dat het ginder bij die boerkes gaat om een overlevingsstrijd. Het is letterlijk een strijd op leven en dood! Na zoveel jaar zonder resultaat wettelijke wegen begaan te hebben, zijn ze het kotsbeu geworden …geloven geen enkele belofte meer, en ….”Wat zoudt gij doen?"
Laten we hopen dat onze landgenoten een deel mogen worden, zij het een klein stapke, van de oplossing van het probleem, het eeuwige probleem van verschil in culturen, van verschil vooral van opvatting over landeigendom: “de grond is door de Schepper, het Hart van de Hemel en het Hart van de Aarde, aan allemaal gegeven. Niemand heeft er (eigendoms)recht op. Wij kregen de opdracht om die te bewaren voor onze klein- en achterkleinkinderen. Niemand heeft het recht zich die toe-eigenen.” (uit de Mayamythologie)
Laat ons hopen dat onze gegijzelde landgenoten hier niet terugkomen als slachtoffers van een misdadige bende tijdens een toeristische reis, maar als mensen die misschien wel op zoek naar avontuur, nu wel een echt avontuur beleefd hebben, een avontuur dat hen de ogen heeft geopend voor de overlevingsstrijd van andere volkeren op deze wereldbol. Ik zou zelfs verder durven hopen: dat ze zich voor de rest van hun leven aansluiten bij de solidariteit voor de verdrukte, onderworpen, uitgebuite en uitgezogen volkeren langs de andere kant van deze wereld.
Is het te vergelijken met de ontvoeringen in Columbia?
Ja en Neen.
Ja; want het gaat om de strijd van Indianen, van de Autochtone bevolking, voor het erkennen van hun eigenheid, wat vooral betekent: hun eigen cultuur, opvattingen en rechtssystemen.
Neen als het gaat over “gewapend verzet” guerrilla! . De eenvoudige boeren die onze landgenoten nu in hun macht hebben, zijn niet gewapend, tenzij met hun machetes, die voor hen een niet-te-missen werktuig zijn, geen wapen.
Voor onze landgenoten is er geen gevaar voor hun leven. Zal het geen avontuurlijke beleving zijn voor hen om eens aan de lijve te mogen ondervinden hoe de nazaten van die beroemde en geleerde Maya’s nu moeten eten, leven en slapen? En hoe ze de strijd om hun erkenning en, overleving niet opgeven?
Stuur steeds naar "andrevdj@yucom.be
Dret'n van Bachten de Kupe (Scheutist)
Diksmuidseweg 493
B-8904 Boezinge
Tel: 057/46.94.21- - 42.31.22 en 42.29.22
e-mail: andrevdj@yucom.be
fax: 057/42.38.22
